Analizując pojęcie komercjalizacja, należy odpowiedzieć na pytanie: jakie mechanizmy rządzą komercjalizacją wiedzy i technologii w otaczającym nas świecie?

Komercjalizacja to proces wprowadzania nowego produktu lub metody produkcji do handlu. Innymi słowy udostępniania go na rynku.

Komercjalizacja często oznacza przede wszystkim wejście na rynek masowy (w przeciwieństwie do wcześniejszych rynków niszowych), ale obejmuje także przejście z laboratorium do (nawet ograniczonego) handlu.

Wiele technologii rozpoczyna się w laboratorium badawczo-rozwojowym lub w warsztacie wynalazcy i może nie posiadać praktycznego zastosowania komercyjnego w początkowym okresie (jako prototypy).

Segment „rozwoju” spektrum „badań i rozwoju” wymaga czasu i pieniędzy, ponieważ systemy są opracowywane w celu uczynienia produktu lub metody płatną propozycją komercyjną.

Wprowadzenie nowego produktu na rynek jest ostatnim etapem opracowywania produktu innowacyjnego – w tym momencie reklama, promocja sprzedaży i inne działania marketingowe zachęcają do komercyjnego przyjęcia produktu lub metody.

Poza komercjalizacją (w której technologie wchodzą do świata biznesu) może leżeć konsumeryzacja (w której stają się dobrami konsumpcyjnymi, na przykład, gdy komputery przeszły z laboratorium do przedsiębiorstwa, a następnie do domu, lub kieszeni).

Modele komercjalizacji

Tradycyjne podejście wyróżnia dwa modele komercjalizacji innowacji:

1. tradycyjny, polegający na sprzedaży patentów, praw lub licencji podmiotom zewnętrznym. Informacje o innowacjach przeznaczonych do komercjalizacji umieszcza się w otwartej bazie danych, np. w internecie. W przypadku przekazania praw do eksploatacji wynalazku stronie trzeciej w drodze udzielenia licencji dochody uczelni pochodzą z opłat licencyjnych. Obsługą procesu licencjonowania (poszukiwanie licencjobiorcy, negocjowanie warunków umowy) zajmuje się komórka odpowiedzialna za komercjalizację innowacji,
2. nowoczesny, polegający na aktywnym udziale organizacji badawczej, jej pracowników w procesie komercjalizacji, najczęściej poprzez powołanie przedsiębiorstwa odpryskowego typu spin-off lub spin-out. Postępowanie według tego modelu może zapewnić organizacji wyższe zyski z komercjalizacji innowacji w porównaniu ze sprzedażą innowacji.
   

W praktyce zarządzania komercjalizacją innowacji w organizacjach badawczych
wykształciły się też inne, równie interesujące modele.

1) model polegający na pozostawieniu praw autorskich twórcy innowacji, który sam wybiera sposób jej komercjalizacji. Głównymi elementami procesu komercjalizacji w tym modelu są:

• udzielanie licencji na wykorzystanie wynalazków i patentów przedsiębiorstwom,
• tworzenie spółek spin-off,
• pośrednictwo w świadczeniu usług eksperckich i konsultingowych;

2) model polegający na pozostawieniu praw autorskich uczelni.

Kolejnym podejściem opisującym rodzaje innowacji jest podział na trzy grupy:

1) „wewnętrzny”, kiedy problematyka komercjalizacji przypisana jest do wyodrębnionej komórki organizacyjnej działającej w ramach struktury jednostki badawczej. Często na uniwersytetach.

2) „wydzielony”-ze struktury organizacji naukowej wydzielony jest kontrolowany przez uczelnię podmiot (np. spółka, fundacja lub stowarzyszenie) odpowiedzialny za komercjalizację innowacji. Rozwiązanie to może funkcjonować obok modelu „wewnętrznego”,

3) „niezależny”, wtedy kiedy niezależny od jednostki badawczej/naukowej podmiot działa na jej zlecenie. Obsługiwana organizacja naukowa/badawcza posiada swoich reprezentantów w kierownictwie tego podmiotu lub określoną formę udziału we własności. Podmioty te wyraźnie koncentrują się na wspieraniu spółek spin-off.

Jeśli spojrzymy na komercjalizację z puntu widze3nia systemu to zarządzanie komercjalizacją innowacji prowadzi do współpracy jednostek naukowych ze środowiskiem biznesu i rynkiem, stworzenia wyspecjalizowanych jednostek zajmujących się obsługą procesu komercjalizacji obejmującą szeroko rozumianą opiekę nad własnością intelektualną uczelni, sprzedaż licencji, patentów i szkoleń, wynajmowanie laboratoriów, organizację wspólnych badań z przemysłem, tworzenie firm w oparciu o wyniki badań. Coraz częściej jako określenie tego procesu stosuje się termin „bizuka”. Bizuka czyli połączenie biznesu (biz) i nauki(uka).

Od czego zależy sukces komercjalizacji?

Budowanie sukcesu komercjalizacji technologii jest uzależnione od zespołu komercjalizacyjnego.

Członkowie zespołu zajmujący się:

• badaniami – budują jakość nauki i technologii oraz procesów badawczych,
• transferem nauki i technologii – przeprowadzają znacznie lepiej analizę rynku i niezbędną strukturę zasobów finansowych i personalnych niezbędnych do dalszej komercjalizacji (np. angażują rzeczników patentowych, z nimi przygotowują strategię ochrony własności intelektualnej, poszukują wsparcia z przemysłu i wewnątrz organizacji, są przygotowani by zamienić cechy technologiczne na cechy rynkowe, a potrzeby rynkowe wprowadzać do projektu by nabrał on wartości ekonomicznej),
• wdrażaniem technologii – wprowadzają nowy produkt lub proces na rynek (za pomocą nowej spółki, udzielenia licencji, sprzedaży wyników badań lub wniesienia zasobów do współpracy pomiędzy jednostką naukową o biznesową).

Źródła komercjalizacji wpływają na istnienie i kształt poszczególnych etapów procesu komercjalizacji. Analizując wyżej wymienione teorie, można sformułować następujące źródła komercjalizacji nauki i technologii:

• podaż i popyt akademickich wyników badań;
• popyt komercyjny (na technologię lub na nowy produkt);
• zasoby rzeczowe;
• zasoby personalne;
• know-how i know-why;
• podaż środków finansowych.

Komercjalizacja podsumowanie

Komercjalizacja rynkowa wyników badań wytwarzanych przez ośrodki naukowo-badawcze wymaga przede wszystkim takich zasobów, jak:

• wyniki, które są przedmiotem zainteresowania końcowego odbiorcy,
• wyniki badań, które mogą stanowić podstawę technologii lub produktu,
• zapotrzebowanie na wyniki badań akademickich inicjowane przez innowacyjne firmy ,
• zasoby materialne,
• zasoby ludzkie,
• know-how,
• patenty lub wnioski patentowe
• podaż zasobów finansowych.

Firma podejmująca się zadania komercjalizacji wyników badań powinna posiadać powyższe zasoby, jednak powinny one być dostępne za pośrednictwem rynku, w przeciwnym razie organizacje naukowe i badawcze powinny zmienić dziedzinę badań. Prowadzenie przez organizację naukowo-badawczą badań, które nie cieszą się zainteresowaniem rynku, utrudnia dalsze finansowanie badań i zatrzymanie personelu. Silne zasoby i doskonały dostęp do nich pozwala na tworzenie firm typu spin-off i wprowadzenie przez te firmy strategii niezależności wdrożenie technologii. Silne zasoby i niski dostęp do bezpłatnych zasobów lub zasobów niskiej technologii oraz doskonały dostęp do zasobów, zachęca do współpracy i strategii uzupełniania zasobów, co przedstawiono w powyższym studium przypadku.