Percepcja to zmysłowe doświadczenie świata. Obejmuje zarówno rozpoznawanie bodźców środowiskowych, jak i działania w odpowiedzi na te bodźce.

Dzięki procesowi percepcji uzyskujemy informacje o właściwościach i elementach środowiska, które są kluczowe dla naszego przetrwania. Percepcja nie tylko tworzy nasze doświadczenie otaczającego nas świata; pozwala nam działać w naszym środowisku.

Co to jest percepcja?

Percepcja obejmuje pięć zmysłów; dotyk, wzrok, słuch, zapach i smak. Obejmuje również tak zwane propriocepcję, czyli zespół zmysłów obejmujący zdolność wykrywania zmian pozycji ciała i ruchów. Obejmuje również procesy poznawcze wymagane do przetwarzania informacji, takie jak rozpoznawanie twarzy przyjaciela lub wykrywanie znajomego zapachu.

Typy percepcji

Niektóre z głównych typów percepcji obejmują:

• Wzrok
• Dotyk
• Słuch
• Smak
• Węch

Istnieją również inne zmysły, które pozwalają nam postrzegać takie rzeczy, jak równowaga, czas, pozycja ciała, przyspieszenie i postrzeganie stanów wewnętrznych. Wiele z nich jest multimodalnych i obejmuje więcej niż jedną modalność sensoryczną. Percepcja społeczna lub zdolność do identyfikowania i wykorzystywania społecznych wskazówek dotyczących ludzi i związków to kolejny ważny rodzaj percepcji.

Zmysły człowieka (5 zmysłów- zmysł)

Na temat podziału na zmysły zacytuję fragment wpisu z wikipedii:

Zmysły „tradycyjne”:

1. wzrok – związany z okiem, umożliwia rozpoznawanie fal elektromagnetycznych w widzialnym zakresie (światła). Ponieważ jedne receptory odpowiedzialne są za rozpoznawanie koloru (częstotliwość fali), a inne za rozpoznawanie jasności (zob. np. natężenie oświetlenia), można wzrok uważać za zmysł składający się z dwóch osobnych zmysłów (zob. widzenie fotopowe, widzenie skotopowe, widzenie mezopowe).
2. słuch – odbieranie dźwięków za pomocą ucha, w którym drgania powietrza (fale akustyczne) są zamieniane na wrażenia słuchowe. Jest rozpoznawane natężenie fali (głośność) i częstotliwość fali (wysokość dźwięku).
3. smak – związany z językiem i jamą ustną. Rejestruje cząsteczki chemiczne. Istnieją co najmniej cztery rodzaje receptorów na języku, dlatego czasem są uważane za cztery różne zmysły, zwłaszcza że każdy z receptorów przekazuje informacje do innej części mózgu. Cztery znane receptory wykrywają smak słodki, słony, kwaśny i gorzki. Piąty receptor, „umami”, został odkryty w 1908 i jego istnienie zostało potwierdzone w 2000. Receptor umami rozpoznaje kwas glutaminowy występujący w mięsie i będący przyprawą (jako glutaminian sodu). Istnieją także hipotezy, według których człowiek potrafi również rozpoznawać smak „metaliczny” i smak tłuszczu.
4. węch – związany z nosem, rejestruje cząsteczki chemiczne (odoranty). W przeciwieństwie do smaku, zapach rozpoznawany jest przez setki różnych receptorów, z których każdy rozpoznaje inne cząsteczki.
5. dotyk – dostarcza informacji o fakturze, kształcie i rozmiarze przedmiotów. Składa się z tysięcy receptorów znajdujących się na całej skórze. Najwięcej jest ich na opuszkach palców, a najmniej na plecach.

Zmysły „nowe”, według różnych propozycji:

1. nocycepcja – odpowiada za odczuwanie bólu skóry, stawów i narządów.
2. zmysł temperatury – odpowiada za odczuwanie temperatury wewnątrz i zewnątrz organizmu.
3. zmysł równowagi – zmysł odpowiedzialny za położenie ciała w przestrzeni. Jego narządem są kanaliki półkoliste w uchu.
4. propriocepcja – zmysł ułożenia części ciała względem siebie oraz napięcia mięśniowego. Dzięki niemu człowiek wie, gdzie znajdują się jego poszczególne części ciała, nawet bez ich widzenia.
5. percepcja czasu – zmysł odpowiadający za odmierzanie czasu przez mózg człowieka.

Co to percepcja i jak działa

Proces percepcji to sekwencja kroków, która zaczyna się od otoczenia i prowadzi do naszego postrzegania bodźca i działania w odpowiedzi na bodziec. Występuje w sposób ciągły, ale Ty jako człowiek nie spędzasz dużo czasu na myśleniu o rzeczywistym procesie, który zachodzi, gdy dostrzegasz wiele bodźców, które cię otaczają w danym momencie.

Na przykład proces przekształcania światła padającego na twoje siatkówki w rzeczywisty obraz wizualny zachodzi nieświadomie i automatycznie. Subtelne zmiany nacisku na skórę, które pozwalają czuć przedmioty, pojawiają się bez jednej myśli.

Percepcja działa jak filtr, który pozwala nam istnieć i interpretować świat bez przytłaczania bogactwem bodźców.

Kroki w procesie percepcji:

1. Bodziec środowiskowy
2. Bodziec na którym się skupiamy
3. Obraz na siatkówce
4. Transdukcja
5. Przetwarzanie neuronowe
6. Postrzeganie
7. Rozpoznanie
8. Akcja

Wpływ percepcji, Etapy procesu spostrzegania

Aby zrozumieć wpływ percepcji, pomocne może być przyjrzenie się temu, jak działa ten proces. To różni się nieco dla każdego zmysłu.

Etapy procesu spostrzegania w przypadku percepcji wzrokowej:

1. Bodziec środowiskowy: Świat jest pełen bodźców, które mogą przyciągać uwagę różnymi zmysłami. Bodziec środowiskowy to wszystko co ma potencjał, aby być postrzeganym.
2. Bodziec na którym się skupiamy: to specyficzny obiekt w środowisku, na którym skupiona jest uwaga.
3. Obraz na siatkówce: obejmuje światło przechodzące przez rogówkę i źrenicę do soczewki oka. Rogówka pomaga skupić światło wpadające do oka, a tęczówka oka kontroluje wielkość źrenic w celu określenia, ile światła wpadnie. Rogówka i soczewka działają razem, wyświetlając odwrócony obraz na siatkówce.
4. Transdukcja: obraz na siatkówce jest następnie przetwarzany na sygnały elektryczne w procesie znanym jako transdukcja. Pozwala to na interpretację komunikatów wizualnych do mózgu.
5. Przetwarzanie neuronowe: sygnały elektryczne są następnie przetwarzane neuronowo. Ścieżka, jaką pokonuje dany sygnał, zależy od typu sygnału (tj. sygnał dźwiękowy czy wizualny).
6. Percepcja: na tym etapie procesu postrzegasz obiekt bodźca w środowisku. W tym momencie stajesz się świadomy bodźca.
7. Rozpoznawanie: Percepcja to nie tylko uświadomienie sobie bodźców. Mózg musi również kategoryzować i interpretować to, co czujesz. Umiejętność interpretowania i nadawania znaczenia przedmiotowi to kolejny krok, znany jako rozpoznanie.
8. Akcja: Faza działania percepcji obejmuje pewien rodzaj aktywności motorycznej, która pojawia się w odpowiedzi na postrzegany i rozpoznany bodziec. Może się to wiązać z poważnym działaniem, na przykład podbieganiem do osoby w niebezpieczeństwie lub czymś tak subtelnym, jak mruganie oczami w odpowiedzi na podmuch kurzu unoszący się w powietrzu.

Proces percepcji pozwala ci doświadczać świata wokół ciebie i wchodzić z nim w interakcję w sposób odpowiedni i znaczący.

Poświęć chwilę, aby pomyśleć o wszystkich rzeczach, które postrzegasz na co dzień.

W dowolnym momencie możesz zobaczyć znajome przedmioty w swoim otoczeniu, poczuć dotyk przedmiotów i ludzi na skórze, poczuć zapach posiłku i usłyszeć muzykę, czy szum aut za oknem. Wszystkie te rzeczy tworzą twoje świadome doświadczenie i pozwalają ci wchodzić w interakcje z ludźmi i przedmiotami wokół ciebie.

Więc zobacz co teraz czujesz za pomocą każdego ze zmysłów. Czujesz jak przylega na Tobie Twoje ubranie?

Recepcja sensoryczna, porady i wskazówki

Jest kilka rzeczy, które możesz zrobić, które pomogą ci dostrzec więcej w otaczającym cię świecie – lub przynajmniej skupić się na rzeczach, które są ważne.

Zwróć uwagę. Postrzeganie wymaga od ciebie zwracania uwagi na otaczający cię świat. Może to obejmować wszystko, co można zobaczyć, dotknąć, posmakować, powąchać lub usłyszeć. Może również obejmować poczucie propriocepcji, takie jak ruchy rąk i nóg lub zmiana pozycji ciała w stosunku do obiektów w otoczeniu.

Nadaj znaczenie temu, co postrzegasz. Etap rozpoznawania jest istotną częścią percepcji, ponieważ pozwala zrozumieć świat wokół ciebie. Umieszczając obiekty w znaczących kategoriach, jesteś w stanie zrozumieć i odpowiednio zareagować.

Podejmij działanie. Ostatni etap procesu percepcji obejmuje pewnego rodzaju działanie w odpowiedzi na bodziec środowiskowy. Może to obejmować różne działania, takie jak odwrócenie głowy, aby przyjrzeć się bliżej lub odwrócenie się, aby spojrzeć na coś innego.

Potencjalne pułapki percepcji

Proces percepcji nie zawsze przebiega gładko i istnieje wiele rzeczy, które mogą zakłócać odbieranie bodźców. Zaburzenia percepcyjne to stany poznawcze, które charakteryzują się upośledzoną zdolnością postrzegania przedmiotów lub pojęć.

Niektóre zaburzenia, które mogą wpływać na percepcję, obejmują:

Zespół nieuwagi stronnej, zespół pomijania (zaniedbywania) stronnego (połowiczego), jednostronne „zaniedbywanie” przestrzeni , które polegają na nieuwzględnianiu bodźców po jednej stronie ciała

Prozopagnozja, zaburzenie, które utrudnia rozpoznawanie twarzy. Na prozopagnozję cierpi m.in. znany aktor Brad Pitt, przez co potocznie określana jest jako: syndrom Brada Pitta.

Afantazja, stan charakteryzujący się niemożnością wizualizacji rzeczy w umyśle. Gdy nie potrafimy przywołać z pamięci obrazu twarzy ukochanej osoby, czy przed snem liczyć w wyobraźni owiec.

Schizofrenia, która charakteryzuje się nieprawidłowym postrzeganiem rzeczywistości.

Na niektóre z tych stanów może mieć wpływ genetyka, podczas gdy inne wynikają z udaru lub uszkodzenia mózgu.

Selektywna percepcja

Postrzeganie selektywne to tendencja do nie zauważania i szybszego zapominania o bodźcach, które powodują dyskomfort emocjonalny i zaprzeczają naszym wcześniejszym przekonaniom. Na przykład trener piłkarski może mieć ulubionego gracza, ponieważ jest uprzedzony do niego przez faworyzowanie tego gracza przez innych z drużyny (ten piłkarz po prostu może być lubiany). Przez to trener ignoruje słabe osiągnięcia piłkarza. I odwrotnie, może nie zauważyć postępów swojego najmniej ulubionego podopiecznego.

Percepcja selektywna to proces, w którym jednostki postrzegają to, czego chcą w przekazach medialnych, ignorując przeciwne punkty widzenia. Jest to szerokie pojęcie określające zachowania, które wszyscy ludzie mają tendencję do „widzenia rzeczy” w oparciu o ich określony układ odniesienia.

Opisuje również, w jaki sposób kategoryzujemy i interpretujemy informacje sensoryczne w sposób, który faworyzuje jedną kategorię lub interpretację nad inną.

Innymi słowy, wybiórcza percepcja jest formą uprzedzeń, ponieważ interpretujemy informacje w sposób zgodny z naszymi istniejącymi wartościami i przekonaniami. Psychologowie uważają, że ten proces zachodzi automatycznie.

Percepcja selektywna może odnosić się do dowolnej liczby błędów poznawczych w psychologii związanych ze sposobem, w jaki oczekiwania wpływają na percepcję.

Ludzki osąd i podejmowanie decyzji są zniekształcone przez szereg poznawczych, percepcyjnych i motywacyjnych uprzedzeń, a ludzie mają tendencję do nie rozpoznawania własnych uprzedzeń, chociaż UWAGA:

mają tendencję do łatwego rozpoznawania (a nawet przeceniania) działania uprzedzeń w osądach przez innych.

Jednym z powodów może być to, że ludzie są codziennie bombardowani zbyt dużą ilością bodźców, aby zwracać jednakową uwagę na wszystko, dlatego wybierają je zgodnie z własnymi potrzebami.

Kilka badań wykazało, że uczniowie, którym powiedziano, że spożywają napoje alkoholowe (które w rzeczywistości były bezalkoholowe), postrzegali siebie jako „pijanych”, wykazywali mniej fizjologicznych objawów stresu społecznego i prowadzili symulator jazdy samochodem podobnie jak inni badani, którzy faktycznie spożywali alkohol. Wynik był nieco podobny do efektu placebo.

W jednym z klasycznych opracowań na ten temat, związanych z „efektem wrogich mediów” (zjawisko wrogich mediów),(który sam w sobie jest przykładem selektywnej percepcji), widzowie obejrzeli taśmę filmową ze szczególnie brutalnego meczu futbolu amerykańskiego Princeton-Dartmouth.

Widzowie z Princeton donieśli, że widzieli prawie dwa razy więcej naruszeń zasad popełnionych przez zespół Dartmouth niż widzowie Dartmouth. Jeden z absolwentów Dartmouth nie widział żadnych wykroczeń popełnionych przez stronę Dartmouth i błędnie założył, że wysłano mu tylko część filmu, poprosił wtedy o przesłanie mu reszty filmu, który uważał że był „obcięty”. Czyli kibice każdej z drużyn praktycznie nie widzieli fauli po swojej stronie, za to podnosili rzeczywistą liczbę fauli popełnionych przez przeciwników.

Selektywne postrzeganie jest również problemem dla reklamodawców, ponieważ konsumenci mogą angażować się w niektóre reklamy, a inne nie na podstawie ich wcześniejszych przekonań na temat marki.

Ludzie poprzez system selektywnej percepcji wpuszczają lub odsiewają materiały reklamowe, które mają okazję zobaczyć lub usłyszeć . Robią to ze względu na swoje nastawienie, przekonania, preferencje i nawyki użytkowania, uwarunkowania itp.

Osoby, które lubią, kupują lub rozważają zakup marki, częściej zauważają reklamę niż osoby, które są neutralne w stosunku do danego brandu.

Fakt ten ma reperkusje w dziedzinie badań reklamowych, ponieważ każda analiza po reklamie, która bada różnice w postawach lub zachowaniach zakupowych wśród osób świadomych i nieświadomych reklamy, jest błędna, chyba że kontroluje się istniejące wcześniej różnice.

Zachęcam do podzielenia się swoimi opiniami i doświadczeniem w komentarzach.

Teraz chciałbym usłyszeć, co masz do powiedzenia:

Czego nauczyłeś się z dzisiejszego wpisu?

Co najbardziej Ciebie szokuje w tym jak selektywna percepcja wpływa na nasze życie?

A może masz pytanie dotyczące czegoś z opisanych reguł.

Tak czy inaczej, podziel się swoimi przemyśleniami w sekcji komentarzy poniżej.