Rafał Szrajnert - Biznes, psychologia, życie

Samospełniająca się przepowiednia – jak można jej uniknąć i na czym polega? [psychologia i proroctwo pigmaliona?!?!]

Play Episode Pause Episode

Mute/Unmute Episode Rewind 10 Seconds 1x Fast Forward 30 seconds

00:00 / 15:36

RSS Feed

Share

Link

Embed

Samospełniające się przewidywania, samospełniająca się przepowiednia, samospełniające się proroctwo

Samospełniające się przewidywania, samospełniająca się przepowiednia, samospełniające się proroctwo – zjawisko polegające na tym, że określone oczekiwania w stosunku do pewnych zachowań lub zdarzeń wpływają na te zachowania lub zdarzenia w sposób, który powoduje spełnienie oczekiwań. Innymi słowy jest to nieświadome wykonywanie działań które doprowadzają do efektów wcześniej uznanych za najbardziej prawdopodobne. Dotyczy pozytywów jak i negatywów!

Zaufali mi najlepsi:

Przykład: Jeśli dziecko uważa że gra dobrze z piłkę to będzie grać częściej i zwracać będzie uwagę na to co zrobiło dobrze podczas meczu, np dobre podania, strzały. W przeciwieństwie jeśli ktoś uważa że ma w życiu pecha to bardziej skupia się na złych informacjach i zwraca uwagę na negatywne aspekty życia, zamiast na pozytywne.

Samospełniająca się przepowiednia psychologia

Występuje ono wówczas, gdy informacja o mającym się zdarzyć incydencie pochodzi z wiarygodnego dla jednostek źródła i pod wpływem tej informacji jednostki postępują w taki sposób, że realizują w końcu treść przewidywań.

Jest to efekt nieświadomy i pojawia się w sposób mimowolny.

Samospełniająca się przepowiednia definicja, co to

Samospełniające się proroctwo, proces, w którym pierwotnie fałszywe oczekiwanie prowadzi do własnego potwierdzenia. W samospełniającej się przepowiedni oczekiwania jednostki wobec innej osoby lub podmiotu ostatecznie powodują, że ta druga osoba lub podmiot działa w sposób, który potwierdza te oczekiwania.

Efekt nazwany samospełniającym się proroctwem polega na zrozumieniu relacji międzygrupowych. W dobrych (lub złych) warunkach niedokładne stereotypy społeczne mogą prowadzić do ich własnego spełnienia.

Na przykład członkowie grup uznawanych za bardziej inteligentne, kompetentne lub lubiane mogą, dzięki działaniu samospełniających się proroctw, w rzeczywistości stać się bardziej inteligentnymi, kompetentnymi lub lubianymi niż członkowie grup uznawanych za mniej inteligentne, kompetentne lub lubiane. Tak więc samospełniające się proroctwa mogą przyczynić się do utrzymania nie tylko samych stereotypów, ale także różnic między grupami i nierówności, z których te stereotypy wynikają.

Takie procesy są jednak ograniczone, a stopień, w jakim przyczyniają się one do różnic i nierówności grupowych, jest przedmiotem sporych kontrowersji.

REKLAMA

Koniecznie zobacz NAJLEPSZE szkolenie z Facebooka na rynku

Link do kursu: szkolenie Facebook Ads

Koniec reklamy.

Samospełniająca się przepowiednia przykłady

Przykładem samospełniającej się przepowiedni może być plotka o tym, że dany bank w najbliższym czasie z powodu problemów finansowych upadnie. W wyniku rozchodzenia się tej informacji wśród klientów banku pojawić może się zjawisko owczego pędu, gdy klienci, wierząc w plotkę, zaczynają wypłacać złożone w nim oszczędności. Rezultatem takiego działania jest wyprowadzenie pieniędzy z banku i doprowadzenie go do upadku.

Klasycznym przykładem samospełniającej się przepowiedni również związanym z finansami i bankami są upadki banków podczas Wielkiego Kryzysu.

Nawet banki o mocnej pozycji finansowej czasami popadały w niewypłacalność w wyniku paniki. Często, gdy pojawiała się fałszywa plotka, że bank jest niewypłacalny (niezdolny do pokrycia swoich depozytów), wybuchała panika, a deponenci chcieli natychmiast wypłacić swoje pieniądze, zanim skończyły się pieniądze banku.

Kiedy bank nie był w stanie pokryć wszystkich wypłat, faktycznie stał się niewypłacalny. Tak więc pierwotnie fałszywe przekonanie doprowadziło do samospełnienia.

Samospełniające się proroctwo w miłości, badanie i eksperyment

Badanie przeprowadzone przez Columbia University wykazało, że samospełniające się proroctwa mają jakiś udział w związkach.

Link do badania: The self-fulfilling prophecy in close relationships: Rejection sensitivity and rejection by romantic partners.

Przekonania ludzi w związkach mogą wpływać na prawdopodobieństwo zerwania lub ogólny stan związku.

Sugeruje się że oczekiwania dotyczące odrzucenia mogą prowadzić ludzi do zachowań, które wywołują odrzucenie ze strony innych.

W badaniu przyjrzano się wewnętrznym mechanizmom stojącym za rolą samospełniających się proroctw w związkach międzyludzkich, głównie pomiędzy osobami które uznano za wysoko wrażliwych na odrzucenie.

Zdefiniowano to zachowanie jako „skłonność do niespokojnego oczekiwania, łatwego postrzegania i przesadnej reakcji na odrzucenie”.

Pary zostały wybrane i poproszono o zapisanie w dzienniku swoich myśli i uczuć dotyczących ich związków. Profesor psycholog dr Geraldine Downey stwierdziła, że ​​kobiety częściej doświadczają wrażliwości na odrzucenie w porównaniu z negatywnym nastawieniem mężczyzn do przyszłości ich miłości.

Wniosek był taki, że kobiety z dużą wrażliwością na odrzucenie były bardziej skłonne do „zachowywania się w sposób, który podważa satysfakcję i zaangażowanie partnerów w związku”.

Uczucie odrzucenia ostatecznie powodowało, że kobiety przerywały związek z narastającego niezadowolenia.

Jak samospełniające się proroctwa mogą wpływać na nasze życie

Podejście psychologiczne- efekt placebo

Psychologowie znaleźli mocne dowody na wpływ naszych przekonań i oczekiwań na wyniki, szczególnie gdy jesteśmy przekonani, że nasze przewidywania się urzeczywistnią, nawet jeśli nie jesteśmy świadomi, że ich oczekujemy.

Powszechnie rozumianym przykładem samospełniającej się przepowiedni w psychologii jest tak zwany efekt placebo.

Efekt placebo odnosi się do poprawy wyników mierzonych na tematach badań naukowych lub prób klinicznych, nawet jeśli uczestnicy nie otrzymali żadnego znaczącego leczenia. Przekonanie uczestników wpływa na „leczenie”, którego doświadczają.

Efekt ten został odkryty podczas badań klinicznych i może być tak silny, że wprowadzono nowe środki, aby wyjaśnić jego wpływ na wyniki eksperymentu. Badania nad efektem placebo dowiodły, że wiara może być bardzo potężna.

Według wikipedii:

„Placebo jest prawdopodobnie tak stare, jak sama medycyna. Było głównie wykorzystywane, aby poprawić siły pacjenta. Począwszy od drobnych operacji usunięcia migdałków, które rzekomo stanowiły źródło zakażenia paciorkowcami, po wycinanie okrężnicy u pacjentów z epilepsją (co w obu przypadkach przynosiło wyraźną poprawę stanu zdrowia, mimo pozbawienia prawidłowo funkcjonującego organu). W średniowieczu powszechne było stosowanie zasady ante patientum latina lingua est („w obecności chorego używaj tylko łaciny”) czy też informowanie chorych księży, że zostali „awansowani” do godności biskupich. Podobnie aktualne dyskusje „czy należy informować umierających pacjentów o ich stanie” i „czy należy informować chorego o przypuszczalnym rozpoznaniu bez jego potwierdzenia” w gruncie rzeczy opierają się na wierze w placebo (czy chęci uniknięcia efektu nocebo – efektów ubocznych wywołanych przyjęciem placebo).„

Socjologia: spojrzenie na teorię Roberta Mertona

Pojęcie samospełniającej się przepowiedni jest nie tylko ważnym zagadnieniem w badaniach psychologicznych, ale jest to również dobrze znanym zjawiskiem w dziedzinie socjologii, gdzie zostało odkryte i zdefiniowane po raz pierwszy przez socjologa Roberta Mertona.

Merton urodził się w 1910 r. w rodzinie biednych imigrantów z Europy Wschodniej i wychował się w Filadelfii, gdzie zafascynował się socjologią. Po ukończeniu studiów przeniósł się na Uniwersytet Harvarda i rozpoczął studia pod kierunkiem niektórych czołowych socjologów tamtych czasów.

Na drugim roku studiów na Harvardzie Merton publikował już z niektórymi z czołowych socjologów i ostatecznie sam stał się jednym z najbardziej wpływowych działaczy.

Być może jego dorastanie w jednym ze slumsów południowej Filadelfii wpłynęło na teorię o samospełniającej się przepowiedni; w końcu to jedna z klasycznych trajektorii „amerykańskiego snu”, której zwykle towarzyszy silne przekonanie o swoich talentach i zdolnościach.

Merton ukuł termin „samospełniająca się przepowiednia”, definiując go jako:

„Fałszywa definicja sytuacji wywołująca nowe zachowanie, które sprawia, że ​​pierwotnie fałszywa koncepcja się urzeczywistnia”

Innymi słowy, Merton zauważył, że czasami przekonanie powoduje konsekwencje, które powodują, że rzeczywistość zgadzamy się z przekonaniem.

Ogólnie rzecz biorąc, osoby w centrum samospełniającej się przepowiedni nie rozumieją, że ich przekonania spowodowały konsekwencje, których się spodziewali lub których się obawiali – często jest to niezamierzone, w przeciwieństwie do motywacji lub wiary w siebie.

Te proroctwa mogą obejmować procesy intrapersonalne (tj. przekonanie jednostki wpływa na jej własne zachowanie) i / lub procesy interpersonalne (tj. przekonanie jednostki wpływa na zachowanie innej osoby).

Efekt placebo jest jednym z przykładów intrapersonalnej samospełniającej się przepowiedni: oczekiwania wobec małżonka, że oszukuje w związku, przyczyniają się do tego, że małżonek faktycznie oszukuje.

Chociaż samospełniające się proroctwa mogą objawiać się na różne sposoby, Merton był najbardziej zainteresowany zrozumieniem, jak to zjawisko rozgrywa się w uprzedzeniach rasowych i dyskryminacji.

Zauważył, że ludzie z uprzedzeniami rasowymi byli skłonni traktować ludzi innych ras w sposób prowadzący do potwierdzenia ich uprzedzeń.

Na przykład ci, którzy uważali ludzi innej rasy za intelektualnie gorszych, unikali z nimi rozmowy, nie dając szansy udowodnienia, że może być inaczej.

Nic dziwnego, że kiedy całą grupę ludzi traktuje się tak, jakby byli gorszymi intelektualnie, w konsekwencji nie daje się im takich samych możliwości, jakie dajemy innym, które pozwalają im budować swoją wiedzę i doskonalić swoje umiejętności.

Kiedy ludzie wiedzą, że całe grupy postrzegają ich jako „innych” lub „gorszych”, wtedy średnie wyniki tych grup spadają.

To niefortunny cykl.

Efekt Pigmaliona i Rosenthala

Efekt Rosenthala/Pigmaliona omawiałem już wcześniej dosyć obszernie w tym wpisie: https://www.rafalszrajnert.pl/efekt-pigmaliona/

Badania na ten temat wskazywały na pomysł, że nie tylko nasze oczekiwania względem siebie wpływają na wyniki, ale także nasze oczekiwania wobec innych mają wpływ na nasze myśli, uczucia i zachowanie.

Klasyczny eksperyment Roberta Rosenthala i Lenore Jacobsen w latach 60. dostarczył dowodów na tę ideę.

Wyniki eksperymentu (i innych późniejszych) wykazały, że oczekiwania nauczycieli wobec uczniów miały większy wpływ na wyniki uczniów niż jakiekolwiek różnice w talencie lub inteligencji.

Naukowcy przeprowadzili eksperyment w publicznej szkole podstawowej, gdzie wybrali przypadkową grupę dzieci i powiedzieli nauczycielom, że ci uczniowie przystąpili do „ważnego testu” i zostali zidentyfikowani jako „super mądre”.

Wyjaśnili, że te dzieci mają ogromny potencjał i prawdopodobnie w ciągu następnego roku przeżyją znaczny rozwój intelektualny.

Zebrali dane dotyczące wyników wszystkich uczniów i porównali korzyści „zwykłych” uczniów z korzyściami „utalentowanych”.

Naukowcy odkryli, że uczniowie, od których nauczyciele oczekiwali dobrych wyników (losowo wybrani „Ci z talentem”), faktycznie wykazali większą poprawę niż ich rówieśnicy.

Ponieważ dzieciom nie powiedziano o fałszywych wynikach testu, jedynym wytłumaczeniem jest to, że oczekiwania nauczycieli miały wpływ na wyniki uczniów.

Efekt ten, znany jako efekt Pigmaliona, jest przykładem samospełniającej się przepowiedni obejmującej procesy interpersonalne.

Błędne koło i cykl zamknięty

Nietrudno zauważyć, że samospełniające się proroctwa mogą prowadzić do cykli myśli i zachowań – zarówno dobrych, jak i złych.

Kiedy wierzymy w coś o sobie, istnieje większe prawdopodobieństwo, że będziemy działać w sposób zgodny z naszymi przekonaniami, wzmacniając w ten sposób nasze przekonania i będąc skłonnymi do takiego samego zachowania.

Podobnie, kiedy wierzymy w coś o innych, możemy działać w sposób, który zachęca ich do potwierdzenia naszych założeń, wzmacniając w ten sposób nasze przekonania na ich temat.

Osoba, która ciągle wątpi w swoją zdolność do wykonywania pracy, może nieumyślnie sabotować siebie. Ponieważ jest pewna, że jej praca jest kiepska, może uniknąć poświęcania jej dużo czasu i wysiłku lub całkowicie z tego zrezygnować.

Skutkuje to brakiem praktyki i doświadczenia, co tylko czyni jej pracę jeszcze mniej kompetentną, prowadząc do jeszcze większego zwątpienia i jeszcze niższej samooceny.

Obraz poniżej przedstawia cykl, w którym rozgrywane są nasze wewnętrzne samospełniające się proroctwa:

1. Po pierwsze, mamy przekonanie lub zestaw przekonań na swój temat;
2. Te przekonania wpływają na nasze działania wobec innych;
3. Nasze działania wobec innych, ukształtowane przez nasze przekonania o nich, wpływają na ich przekonania o nas;
4. Ich przekonania powodują, że działają w sposób zgodny z tymi przekonaniami wobec nas, co wzmacnia nasze początkowe przekonania o sobie.

Ten cykl można zastosować w wielu scenariuszach i sytuacjach.

Jak to wyglądało w opisanym badaniu?

1. Nauczyciele mogą mieć z góry ustalone wyobrażenia o niektórych swoich uczniach – uważają, że niektórzy są z natury utalentowani i obiecujący, podczas gdy inni postrzegają innych jako sprawców kłopotów lub intelektualnie gorszych;
2. Nauczyciel może nieumyślnie traktować „obiecujących” uczniów w sposób zgodny z ich przekonaniami (np. oferując im większą pomoc, zachęcając ich do dobrego postępowania) i traktować „kłopotliwych” uczniów w podobny sposób zgodny z ich przekonaniami;
3. Uczniowie mogą zacząć widzieć siebie w ten sam sposób, co ich nauczyciel – obiecujący uczniowie czują się pewni siebie i zmotywowani, podczas gdy uczniowie kłopotliwi czują się nieinteligentni i gorsi;
4. Uczniowie mogą wtedy działać w sposób, który pasuje do ich przekonań na swój temat, wzmacniając początkowe założenia nauczyciela na ich temat.

Cykl samospełniających się proroctw może być pozytywny dla „obiecujących” uczniów, ale może zaszkodzić tym, od których zakłada się, że są niekompetentni lub nie dorównują innym.

Samospełniające się proroctwa i depresja

Nic dziwnego, że cykliczny charakter proroctw może odgrywać rolę w rozwoju i pogłębieniu depresji.

Osoba cierpiąca na depresję może mieć bardzo negatywne myśli o sobie, takie jak:

• „Jestem bezwartościowy”;
• „Nie mogę prawidłowo funkcjonować”;
• „Jestem niekochany”;
• „Nikt mnie nie lubi, wszyscy myślą, że jestem nudny”;
• „Ponieważ nikt mnie nie lubi, nie mam przyjaciół”.

Myśli typu „Jestem bezwartościowy” i „Nie mogę prawidłowo funkcjonować” mogą osobę skłonić do rezygnacji z samorozwoju i zaprzestania wzbogacania swojej wiedzy, doskonalenia umiejętności lub wzmacniania odporności emocjonalnej.

W końcu ta osoba myśli – „jakie to ma znaczenie? To i tak nie zadziała ”.

Jeśli jej myśli będą trwać w ten sposób przez dłuższy czas, to samospełniająca się przepowiednia może spowodować, że naprawdę nie może już normalnie funkcjonować.

Może stać się zbyt przygnębiona, aby wykonywać nawet najbardziej podstawowe czynności, takie jak rozmawianie z innymi, przygotowywanie posiłków lub branie prysznica.

Depresja, smutek i samospełniająca się przepowiednia, jak sobie poradzić?

Myśli typu „Jestem niekochany”, „Nikt mnie nie lubi, wszyscy myślą, że jestem nudny” i „Ponieważ nikt mnie nie lubi, nie mam przyjaciół”, można łatwo przenieść na rzeczywiste zachowania.

Osoba może w ogóle unikać interakcji z innymi, ponieważ jest przekonana, że ​​jej towarzystwo nie będzie dla nich przyjemne, pozostawiając ją bez przyjaciół.

Osoba może wchodzić w interakcje z innymi, ale często zachowuje się w sposób negatywny i nieprzyjazny, ponieważ jest pewna, że ​​będą oni dla niej nieprzyjaźni lub źle nastawieni, powodując, że osoby, z którymi wchodzi w interakcje, formułują opinie zgodne z jej negatywnymi myślami.

Aby samospełniająca się przepowiednia nie miała zastosowania w przypadku depresji musimy oczyścić się z tego sposobu myślenia „biedny ja ”.

To nie jest pomocne. Negatywne myślenie jest zaraźliwe, ponieważ prowadzi do negatywnych rozmów i samospełniających się proroctw. Jeśli przekonasz siebie, że twoje życie jest okropne, zaczniesz takie mieć.

Zachęcam do podzielenia się swoimi opiniami i doświadczeniem w komentarzach.

Teraz chciałbym usłyszeć, co masz do powiedzenia:

Czego nauczyłeś się z dzisiejszego wpisu?

Co najbardziej Ciebie szokuje w tym jak samospełniająca się przepowiednia wpływa na nasze życie?

A może masz pytanie dotyczące czegoś z opisanych reguł.

Tak czy inaczej, podziel się swoimi przemyśleniami w sekcji komentarzy poniżej.

• szkolenia online
• szkolenia u Ciebie w firmie i doradztwo-konsulting
• agencja SEO/SEM

Co myślisz o moim nowym wpisie na blogu?

A może masz pytanie dotyczące strategii lub techniki jak działać najlepiej?

Tak czy inaczej, chciałbym usłyszeć, co masz do powiedzenia.

Więc śmiało, teraz udostępnij ten wpis na swoich social mediach i zobacz co inni mają do powiedzenia.